Κωνσταντίνος Περρίκος: Ο ήρωας οραματιστής της Ενωμένης Ευρώπης
Ο Κωνστανίνος Περρίκος, ένας λαμπρός αξιωματικός της ενδόξου Αεροπορίας μας, έγραψε μια χρυσή σελίδα στην ιστορία του τόπου μας πριν 75 χρόνια Γεννήθηκε στο χωριό Καλλιμασιά της Χίου και σπούδασε
στη Στρατιωτική Σχολή της Αεροπλοΐας, Θεσσαλονίκης. όπου το 1926 εξήλθε με το βαθμό του Σμηνία. Μετέπειτα εισήλθε στη Σχολή Αεροπορίας, όταν ιδρύθηκε στο Τατόι, και ονομάστηκε Ανθυποσμηναγός, αργότερα
δε προήχθη σε Υποσμηναγό. Λόγω όμως των δημοκρατικών του ιδεών είχε παραγκωνισθεί επί δικτατορίας Μεταξά και επανήλθε με τον πόλεμο του 1940.
Σταθμός στην ζωή του Περρίκου υπήρξε η γνωριμία με τον νεαρό πανεπιστημιακό δάσκαλο Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος ίδρυσε το Εθνικό Ενωτικό Κόμμα που στόχευε στην συσπείρωση όλων των Εθνικών Δυνάμεων
για το καλό του τόπου. Ο Περρίκος ήταν από τα πιο δυναμικά στελέχη του κόμματος και δημοσιογραφούσε στην εφημερίδα του «Ελληνική Φωνή», στην πρώτη σελίδα, δίπλα στα κύρια άρθρα του Κανελλόπουλου.
Όλα σταμάτησαν στις 4 Αυγούστου 1936 με την δικτατορία του Μεταξά. Ο Περρίκος, απομακρύνεται από την αεροπορία λόγω των δημοκρατικών του φρονημάτων και ο Κανελλόπουλος εξορίζεται για 4 χρόνια. Οι δύο
άνδρες συναντήθηκαν ξανά την Πρωτοχρονιά του 1941 στο Αλβανικό Μέτωπο όπου υπηρετούσαν σαν εθελοντές.
Μετά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα ο Περρίκος δεν έφυγε καν για την Μέση Ανατολή, αλλά προτίμησε να μετακομίσει από το σπίτι του (έμενε στην οδό Μιχαήλ Βόδα 137, κοντά στον Άγιο Παντελεήμονα)
νοικιάζοντας με ψευδώνυμο ένα σπίτι στην Καλλιθέα , (Θησέως 164) Εκεί ίδρυσε την Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ) και συνέχισε την αντίσταση ενάντια στον κατακτητή ποικιλοτρόπως. Πότε ως
δημοσιογράφος (εξέδιδε δύο παράνομα έντυπα ), έστελνε πληροφορίες με τον ασύρματο στο αρχηγείο Μέσης Ανατολής και εκτελούσε με την ομάδα του σαμποτάζ. Πατριώτης όπως ήταν και πνεύμα ανήσυχο, δεν
υπελόγησε ούτε υλικά οφέλη ούτε και αυτήν την οικογένειά του, την σύζυγό του και τα τρία του παιδιά (δυο κόρες και ένα γιό).
Ένας από τους βασικούς στόχους της Π.Ε.Α.Ν. ήταν η ανατίναξη της προδοτικής οργάνωσης Ε.Σ.Π.Ο που στεγαζόταν σε ένα τριώροφο πέτρινο κτίριο στη γωνία των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, και είχε σκοπό
εκμεταλλευόμενη την πείνα του Ελληνικού Λαού, να στρατολογήσει νέους για σχηματισμό λεγεώνας Ελλήνων Εθελοντών για το ανατολικό μέτωπο και νέους εργάτες για τη πολεμική βιομηχανία των Γερμανών.
Τη μελέτη και τη οργάνωση της ανατίναξης ανέλαβε μία ομάδα που την αποτελούσαν οι παρακάτω :
Κώστας Περρίκος, απότακτος αξιωματικός της αεροπορίας
Αντώνης Μυτιληναίος, τεχνίτης τηλεφωνικής εταιρίας
Τάκης Μιχαηλίδης, φοιτητής χημείας
Σπύρος Γαλάτης, φοιτητής νομικής
Νίκος Μούρτος, ιδιωτικός υπάλληλος
Νίκος Λάζαρης, φοιτητής
Σπύρος Στανωτάς, φοιτητής οικονομικών.
Μαζί τους και μία γυναίκα, η Ιουλία Μπίμπα, αληθινή ηρωίδα.
Ο στόχος ήταν ένα τριώροφο πέτρινο κτίριο στην καρδιά της Αθήνας μόλις 100μ. από την πλατεία Ομονοίας. Τα γραφεία της Ε.Σ.Π.Ο. βρίσκονταν στον πρώτο και τον δεύτερο όροφο. Ως ημέρα εγχειρήματος
καθορίστηκε η Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου 1942. Η ανατίναξη του κτιρίου θα γινόταν με χειροποίητη βόμβα 10 κιλών δυναμίτη με βραδύκαυστο φυτίλι υπολογισμένο να την πυροδοτήσει σε 6 λεπτά. Την τοποθέτησαν
στο μεσοπάτωμα του κτιρίου, κάτω από τον πρώτο όροφο της Ε.Σ.Π.Ο.
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας ,μία υπόκωφη βοή και μία ισχυρότατη δόνηση συγκλόνισαντην Αθήνα. Ένα πυκνό σύννεφο καπνού σκέπασε την Πατησίων. Όλοι αρχίζουν να τρέχουν. Τόση είναι η σύγχυση και ο πανικός
ώστε οι Γερμανοί σημαίνουν συναγερμό νομίζοντας ότι πρόκειται για αεροπορική επιδρομή.
Το οίκημα κατέρρευσε και πήρε φωτιά. Στα ερείπια θάφτηκαν 29 μέλη της Ε.Σ.Π.Ο και 43 Γερμανοί αξιωματικοί και στρατιώτες. Η Ε.Σ.Π.Ο διαλύθηκε. Καμία άλλη προδοτική οργάνωση δεν ξαναφάνηκε.
Δυστυχώς στις 11 Νοεμβρίου 1942 ο Κ. Περρίκος μαζί με άλλα μέλη της συλλαμβάνονται με προδοσία και οδηγούνται στα κρατητήρια της Γκεστάπο. Καταδικάστηκαν από το Γερμανικό Στρατοδικείο στις 31-12-1942.
Στις 4-2-1943 στις 7.30 το πρωί εκτελέστηκαν οι 5 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής και μετά ένα χρόνο η Ιουλία Μπίμπα στην Αυστρία δια πελέκεως. Τόση ήταν η μανία των Γερμανών. Ένας, ο κ. Μυτιληναίος,
δραπέτευσε μέσα από τα χέρια των Γερμανών και Γαλάτης και ο Μιχαλιάδης την γλύτωσαν γιατί εκρύβοντο αλλού. Ο Κωνσταντίνος Περρίκος καταδικάστηκε σαν αρχηγός δις εις θάνατον και 15ετή ειρκτή. Στην
απομόνωση που τον είχαν στου Αβέρωφ δύο μήνες, πέρασε δραματικές στιγμές. Του είχαν δέσει το δεξί χέρι και το αριστερό πόδι με μια ασήκωτη αλυσίδα που μόλις σερνότανε μέσα σε ένα βούρκο. Υπέστη τα
πάνδεινα για να μαρτυρήσει. Και εκεί στάθηκε, ήρωας, βράχος. «Εγώ τα έκανα όλα », τους έλεγε. Στο Στρατοδικείο ο Πρόεδρος του είπε για μια στιγμή : « Εβουλιάξατε και τρία καράβια Γερμανικά ».
H απάντησή του ήταν : « Όχι κύριε Πρόεδρε, λυπάμαι που δεν ήταν τρία αλλά ήταν μονάχα δύo ». Τα τελευταία λόγια του Κώστα μας προς τους εκτελεστές του ήταν : « Δεν τρέφω προς εσάς κανένα μίσος,
κάνετε το καθήκον σας, όπως και εγώ έπραξα το δικό μου. Λυπάμαι γιατί δεν μπόρεσα να κάνω κάτι περισσότερο. Έκανα ό,τι μπορούσα».Λίγο πριν την εκτέλεσή του, γράφει τις υποθήκες του στα παιδιά του
για να συνεχίσουν τον αγώνα του. Μέσα σε αυτές οραματίζεται και προφητεύει την Ενωμένη Ευρώπη …. («Φεύγω με την ικανοποίηση πως αν δεν έκαμα το χρέος μου προς την πατρίδα όσο έπρεπε, πάντως το
έκανα όσο μπορούσα. Το χρέος αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αν ζούσα θα εξακολουθούσα την προσφορά μου και κατά την περίοδο της ειρήνης. Σεις που θα μείνετε δουλέψτε για να σταματήσουν οι πόλεμοι, να
ευημερήσουν όλοι οι άνθρωποι, να ενωθούν τα κράτη της Ευρώπης, να ειρηνεύσει και να ευτυχήσει ο κόσμος. Δουλέψτε για να καταργηθούν οι τεχνητοί φραγμοί που παρεμποδίζουν και σε άπειρες περιπτώσεις
ματαιώνουν την πρόοδο των αξιών. Αφιερώστε τη ζωή σας στην Ελλάδα και στην ανθρωπότητα.
Σύμφωνα με την απόφαση του Στρατοδικείου ο πατέρας σας υπήρξε ένας εξαιρετικά επικίνδυνος εγκληματίας, ένας απαίσιος τρομοκράτης. Αυτό όμως δεν ανταποκρίνεται προς την αλήθεια. Ο πατέρας σας είχε
άλλες επιδιώξεις. Πίστευε σε υψηλά ανθρώπινα ιδεώδη. Η σκέψη του ξεπερνούσε τα στενά όρια της πατρίδας μας.
Εκείνο που κυρίως τον χαρακτήριζε ήταν η αγάπη του προς όλους τους ανθρώπους, χωρίς εξαίρεση. Βρέθηκε όμως στη δίνη ενός πολέμου. Και πιστεύοντας στα ιδανικά του, νόμιζε πως θα μπορούσε να συμβάλει
στην προπαρασκευή του κόσμου για την πραγματοποίηση της διεθνούς συνεργασίας που αποτελεί προϋπόθεση της ειρήνης και της ευημερίας ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Εγκαταλείπω τον επίγειο κόσμο με το παράπονο ότι δεν πρόφθασα να πραγματοποιήσω τους ανθρωπιστικούς πόθους μου. Μου μένουν ακόμη λίγα λεπτά ζωής. Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και
κακίες.
Αγωνίστηκα για την πατρίδα μου. Για τη δικιά τους πατρίδα αγωνίζονται και εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μη μας χωρίσει, αλλά να μας ενώσει με τους σημερινούς
αντιπάλους.
Το πορτρέτο του συμπληρώνει το παρακάτω απόσπασμα που έδωσε στη δημοσιότητα ο Π. Κανελλόπουλος ,από μία επιστολή του Περρίκου στον αδελφό του Αθανάσιο: «Είμαι καλά. Οι δύο αυτές λέξεις δεν έχουν
πια το στερεότυπο νόημά τους. Το «είμαι καλά» σημαίνει ότι είμαι ευτυχισμένος και μαζί και περήφανος γιατί μπορώ πλέον να λέγω ότι ανήκω σ’ εκείνους, που με ένα μεγαλειώδη, με έναν ελληνοπρεπή τρόπο
αγωνίζονται εναντίον των βαρβάρων της εποχής μας, σ’ εκείνους που προετοιμάζουν την αύριον της ανθρωπότητας, στους εργάτες μιας νέας εποχής, της εποχής που θα φέρει στους αιώνες ανεξίτηλα τα ίχνη
της σφραγίδας της Ελληνικής ιδέας…»
Για την προσφορά του ο Περρίκος προήχθη σε Αντισμήναρχο της Πολεμικής Αεροπορίας από την Πολιτεία.
Στο Ψυχικό ο Δήμος έδωσε το όνομά του σε κεντρική οδό και ο Δήμος Αθηναίων έστησε προς τιμήν του προτομή και στήλη με τα ονόματα τεσσάρων συναγωνιστών του, στην οδό Γλάδστωνος.
Σε μια εποχή που η Ευρώπη προσπαθεί να βρει την ταυτότητά της για να πορευθεί ενωμένη στα πεπρωμένα της, πιστεύουμε πως είναι δίκιο και επιβάλλεται να καταξιωθεί ο πρώτος οραματιστής και προφήτης
της.
Είναι το καταλληλότερο πρότυπο για τους νέους σε μια εποχή αμφισβήτησης των ιδεών, της ψυχρής λογικής των υπολογιστών και της εκμετάλλευσης του συνανθρώπου χωρίς φραγμούς κι αναστολές. Ο Κ. Περρίκος
με τις πανανθρώπινες ιδέες του και με το παράπονο ότι έφυγε πάνω στο άνθος της ηλικίας του χωρίς να πραγματοποιήσει τους ανθρώπινους πόθους του, σήμερα περισσότερο από ποτέ δικαιούται την πανευρωπαϊκή
καταξίωσή του.
Αιμιλιανός Ευαγγελινός
Πολιτικό Στέλεχος Νέας Δημοκρατίας.